TOEN IK GEBOREN WERD GING THIJSSE DOOD

Weest maar vlijtig kinderen
Werk zal u niet hinderen
Verkade's koek als prijs
Komt vader van de reis

Op de kweekschool maakte hij een werkstuk 'Rondzwervingen in de natuur rond mijn woonplaats'. Zijn leraar zette hem vervolgens op het spoor van de bekende schoolmeester en natuurkenner Jac. P. Thijsse. Via diens voor Verkade gemaakte albums raakte Anton Siedsma, arbo-coördinator bij het openbaar onderwijs, allengs meer en meer in de ban van de bekende plaatjesalbums. Eerst die van Verkade natuurlijk, maar de liefhebberij liep al snel uit de hand. Het is dan ook een mer à boire: sinds 1903, toen het eerste plaatjesalbum in Nederland werd uitgebracht zijn er zo'n dikke vijfentwintighonderd albums verschenen. Na een ernstig ongeluk in 1989 is Anton uitgebreid orde op zaken kunnen stellen. Van hamsteraar werd hij actief verzamelaar. Bovendien kreeg hij toen de tijd om de albums eens te lezen.
De kiem voor de liefhebberij is gelegd rond 1950, toen Anton kleuter was.
Anton: "Ik voel nog het kwastje en ik ruik nog die heerlijke lucht van de Gluton in zo'n glazen potje met een dikke kurk erop met een gaatje voor het kwastje. Mijn moeder hield mijn hand vast en samen plakten we allemaal mooie plaatjes in albums. Toen ik op de kweekschool Thijsse ontdekte realiseerde ik me dat er bij moe nog een schat aan albums in de kast stond. Die heb ik toen gekregen".
Inmiddels staat zijn hobbykamer van onder tot boven vol met albums, met dozen met plaatjes, met schoolplaten, met oude strips (Eric de Noorman, Kick Wilstra, Kapitein Rob, Dick Bos) en met boeken en krantenknipsels over Thijsse, Verkade en al die anderen die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van het plaatjesalbum.
In de jaren '50 zaten overal plaatjes bij. In de sigarettendoosjes van Full Speed zaten auto's, bij Croydon waren het vliegtuigen, tabaksfabrikant John Wood had boten, Rizzla deed vissen bij zijn vloeitjes.
Anton: "Dat was toen echt voor de jongens. De meiden spaarden Piggelmee, Flipje en Bambi en andere plaatjes voor Walt Disney-albums die je bij het weekblad Margriet kon bestellen".
Filmsterren, zangers en voetballers spaarde iedereen. Die vond je veel bij kauwgom, maar met die prentjes heeft Anton nooit veel opgehad: "Allemaal dezelfde koppen. Kun je net zo goed plaatjes van kippen of paarden sparen, dan heb je dat ook. Ik ga ze niet uit de weg hoor, maar daar ligt niet mijn prioriteit".
Die ligt meer bij de Verkade-albums van Thijsse, een man met wie Anton zich sterk verbonden voelt. "Tenslotte zijn we allebei onderwijsmensen én natuurliefhebbers, en ik ben geboren in 1945, het jaar dat Thijsse overleed. Dat geeft toch een band, nietwaar?!"
Anton's fascinatie voor Thijsse en Verkade gaat zover dat hij een tijd vrijwilliger is geweest bij de Heimans en Thijsse- Stichting, van waaruit hij heeft kunnen bijdragen aan heruitgaven van Verkade, onder meer aan een standaardwerk voor Verkadeverzamelaars.
Anton: "Verkade is hier in 1903 met plaatjes bij zijn producten begonnen. Dat was naar Duits voorbeeld. Verkade - toen nog samen met De Ruijter - betrok zijn eerste plaatjes ook van de Duitse uitgever, maar Verkade was zo slim op de achterkant reclame voor het eigen product af te drukken. Bij de koek of de beschuit zat dan een bonnetje. Dat kon je insturen en dan moest erbij zetten voor welk album je een plaatje wilde ontvangen".
Het eerste album was een doorslaand succes en al gauw volgden er meer. In 1906 begon de bekende serie over de vier seizoenen, onder redactie van Jac. P. Thijse ( Thijsse ) met tekeningen van J. Voerman. Op Anton's website https://siedsma.hoofddorpweb.nl staat het complete overzicht.
Bij zo'n vijfhonderd fabrikanten zijn inmiddels ruim vijfentwintighonderd albums verschenen.
Naast de drie eerste Plaatjesalbums van 1903 t/m 1905 en een curioos boekje "Tante Lize vertelt" uit 1907 vind Anton het als Fries leuk te vertellen, dat het album 'Friesland' uit 1918 het meest begeerde Verkade album is.
Anton: "Friesland had bij de uitgifte een succes moeten worden in de gelijknamige provincie, maar tegen alle verwachting is het juist daar volledig geflopt. De voorraad albums is bij een brand in Zaandam in de fik gevlogen en de weinige exemplaren die er nog zijn zijn natuurlijk pure collectorsitems".
Natuurlijk heeft Anton het album op de plank. Niet voor niets is hij een van de grootste plaatjesalbumverzamelaars van Nederland.
Hij timmert behoorlijk aan de weg. Niet alleen roert hij zich danig op het internet, hij staat ook op verzamelbeurzen, wordt uitgenodigd voor markten en tentoonstellingen en hij adverteert wekelijks in het Witte Weekblad ('Verzamelaar vraagt Verkade-albums of andere oude plaatjesalbums'). Het is allemaal niet zonder succes: vrijwel dagelijks wordt hij door mensen over zijn hobby benaderd.
"Soms staat er ineens een doos met albums of plaatjes voor de deur. Anoniem. Dat is heel leuk, maar toch ook een beetje jammer, want je wilt zo iemand toch op zijn minst hartelijk bedanken".
Anton ruilt, koopt en verkoopt. Aldus verkrijgt hij een potje om - tegen redelijke prijzen - zijn eigen verzameling te completeren.
De materiële waarde van zijn albums zegt hem niet zoveel. Wat wel veel voor hem betekent is de herkansing die hij in 1989 heeft gehad, toen hij mede dankzij zijn grote liefhebberij weer een nieuw leven kon opbouwen. Hij is dan ook een verzamelaar met een missie. Hij vindt het leuk en ook belangrijk om de jongere generatie een kijkje te bieden in grootmoeders tijd.
Vanuit die gedachte verzamelt Anton ook schoolplaten van bv Jetses, Lummel, Koekoek, Gabrielse en Isings. Daarvan onderhoudt hij heeft een constante collectie van zo'n honderd exemplaren. Als hij een nieuwe vindt dan moet een minder fraai exemplaar het veld ruimen. Zo houdt hij ook die hobby spannend.
Met belangstelling kijkt Anton uit naar uw eventuele reacties op bovenstaand verzamelgebied. Nadere informatie : tel. 023- 5614727 of via mail : siedsma@quicknet.nl

Hans Esman
 

Publikatie in : SCHOOLLOKAAL jaargang 4 nummer 1 april 2002
Een interview met Anton Siedsma